ಹಿಂದಿ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ ದಿನ
30 ಮೇ, 1826 – ಭಾರತೀಯ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ದಿನ. ಈ ದಿನ ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ “ಉದಂತ ಮಾರ್ತಂಡ್” (ಸೂರ್ಯೋದಯದ ಸುದ್ದಿ) ಎಂಬ ಮೊದಲ ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯ ಪತ್ರಿಕೆ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. ಈ ದಿನವನ್ನು “ಹಿಂದಿ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ ದಿನ” ಎಂದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸ್ಮರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಉದಂತ ಮಾರ್ತಂಡ್: ಒಂದು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಪ್ರಾರಂಭ
“ಉದಂತ ಮಾರ್ತಂಡ್” ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸ್ಥಾಪಕರು ಪಂಡಿತ ಜುಗಲ್ ಕಿಶೋರ್ ಶುಕ್ಲ, ಒಬ್ಬ ದೂರದೃಷ್ಟಿಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತಿ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮತ್ತು ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆಯ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದವು. ಆದರೆ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನತೆಗೆ ತಮ್ಮ ಮಾತೃಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನವನ್ನು ತಲುಪಿಸಲು ಈ ಪತ್ರಿಕೆ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು.
ಪತ್ರಿಕೆಯು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಸಾಮಾಜಿಕ, ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಇದು ಕೇವಲ ಸುದ್ದಿ ಮಾಧ್ಯಮವಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯ ಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸುವ ಸಾಧನವಾಗಿಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತು.
ಸವಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆ
ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಆರ್ಥಿಕ ಸವಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ನಿರ್ಬಂಧಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ “ಉದಂತ ಮಾರ್ತಂಡ್” ದೀರ್ಘಕಾಲ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಇದು ಹಿಂದಿ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಬುನಾದಿ ಹಾಕಿತು. ಇದರ ನಂತರ, “ಬನಾರಸ್ ಅಖ್ಬಾರ್” (1845), “ಹಿಂದಿ ಪ್ರದೀಪ್” (1877) ಮುಂತಾದ ಹಲವು ಹಿಂದಿ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡವು.
ಹಿಂದಿ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ ದಿನದ ಮಹತ್ವ
30 ಮೇ ಅನ್ನು ಹಿಂದಿ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ ದಿನ ಆಚರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಹಿಂದಿ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಲ್ಲಿ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಸತ್ಯ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಜನತೆಯ ಧ್ವನಿ ಎಂಬ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ದಿನ ಇದು.
ತೀರ್ಮಾನ
“ಉದಂತ ಮಾರ್ತಂಡ್” ಕೇವಲ ಒಂದು ಪತ್ರಿಕೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ – ಅದು ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದ ಸ್ವಾಭಿಮಾನದ ಪ್ರತೀಕ. ಇಂದು, ಹಿಂದಿ ಮಾಧ್ಯಮ ಜಗತ್ತು ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದರೂ, ಈ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಮರೆಯಲಾಗದು.
“ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಸಮಾಜದ ಕನ್ನಡಿಗಳು; ಅವು ಸತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಬೇಕು.” – ಪಂಡಿತ ಜುಗಲ್ ಕಿಶೋರ್ ಶುಕ್ಲರ ಸ್ಫೂರ್ತಿದಾಯಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ.
