ಜೈಪುರ: ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಡೀಗ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಹುಜ್ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಉತ್ಖನನದಲ್ಲಿ 4,500 ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹಿಂದಿನ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಅವಶೇಷಗಳು ಮತ್ತು ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಸರಸ್ವತಿ ನದಿಯ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಸುಳಿವುಗಳು ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದಿವೆ. ಇದುವರೆಗೆ ರಾಜಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅತ್ಯಂತ ಆಳದ ಉತ್ಖನನವೆಂದರೆ ಇದು—23 ಮೀಟರ್ ಆಳದವರೆಗೆ ತಲುಪಿದ ಈ ಸಂಶೋಧನೆ, ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸಕ್ಕೆ ಹೊಸ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದೆ.
ಸರಸ್ವತಿ ನದಿ: ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸದ ಸಂಗಮ
ಸನಾತನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾದ ಸಪ್ತಸಿಂಧುಗಳಲ್ಲಿ ಸರಸ್ವತಿ ನದಿ ಒಂದು. ಇದು ಕೇವಲ ಕಾಲ್ಪನಿಕವಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸತ್ಯವೆಂದು ಈಗ ಪುರಾವೆ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. 2024ರ ಜನವರಿ 10ರಿಂದ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಇಲಾಖೆಯ ತಜ್ಞರು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅಗೆದು, ನದಿಯ ಹರಿವಿನ ಗುರುತುಗಳು, ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಮಹಾಭಾರತದಿಂದ ಗುಪ್ತರ ಕಾಲದವರೆಗೆ: ಬಹುಸ್ತರೀಯ ಇತಿಹಾಸ
ಈ ಉತ್ಖನನದಲ್ಲಿ ಮಹಾಭಾರತ ಯುಗ, ಹರಪ್ಪಾ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ನಂತರದ ಕಾಲ, ಮೌರ್ಯ, ಗುಪ್ತ ಮತ್ತು ಕುಶಾನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ ಕಾಲದ ಅವಶೇಷಗಳು ದೊರಕಿವೆ. ಇದರಲ್ಲಿ:
- ಕುಂಬಾರರ ಕುಶಲತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ಮಡಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ಪಾತ್ರೆಗಳು
- ಬ್ರಾಹ್ಮಿ ಲಿಪಿಯ ಪ್ರಾಚೀನ ಮುದ್ರೆಗಳು
- ಯಜ್ಞ ಕುಂಡಗಳು ಮತ್ತು ವೈದಿಕ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪದ್ಧತಿಗಳ ಸಾಕ್ಷಿಗಳು
- ಮೌರ್ಯರ ಕಾಲದ ಕಲಾತ್ಮಕ ಶಿಲ್ಪಗಳು
- ತಾಮ್ರದ ನಾಣ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದ ಇತಿಹಾಸ
- ಶಿವ-ಪಾರ್ವತಿಯ ಮೂರ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಆರಾಧನಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು
- ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೂಳೆಗಳಿಂದ ಮಾಡಿದ ಉಪಕರಣಗಳು
ಒಟ್ಟು 800ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪುರಾತನ ವಸ್ತುಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿತವಾಗಿವೆ.
ಯಾವುದರಿಂದ ವಿಶೇಷ ಈ ಶೋಧ?
- ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಅತ್ಯಂತ ಆಳದ ಉತ್ಖನನ: 23 ಮೀಟರ್ ಆಳದಲ್ಲಿ ನಡೆದಿರುವ ಈ ಕಾರ್ಯ, ಪ್ರಾಚೀನ ಭೂಗರ್ಭಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನೆರವಾಗಿದೆ.
- ಸರಸ್ವತಿ ನದಿಯ ರಹಸ್ಯ: ವೇದಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿತವಾದ ಈ ನದಿ ನಿಜವಾಗಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತೆಂದು ಭೂವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಊಹಿಸಿದ್ದರು. ಈಗ ಅದರ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳು ದೊರಕಿವೆ.
- ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನಿರಂತರತೆ: ಮಹಾಭಾರತದ ಕಾಲದಿಂದ ಗುಪ್ತರವರೆಗಿನ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಪರಂಪರೆ ಇಲ್ಲಿ ಅವಿಚ್ಛಿನ್ನವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ.
