ಮುಂಬೈ: 2006ರಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈ ಉಪನಗರ ರೈಲ್ವೆ ಜಾಲವನ್ನು ಬೆಚ್ಚಿಬೀಳಿಸಿದ್ದ ಸರಣಿ ಬಾಂಬ್ ಸ್ಫೋಟ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ (Mumbai Train Blast Case) ಶಿಕ್ಷೆಗೊಳಗಾದ ಎಲ್ಲಾ 12 ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಬಾಂಬೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಸೋಮವಾರ ಖುಲಾಸೆಗೊಳಿಸಿದೆ. ಈ ಸ್ಫೋಟದಲ್ಲಿ 189 ಜನರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿ, 800ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಗಾಯಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಸುಮಾರು ಎರಡು ದಶಕಗಳ ನಂತರ ಬಂದ ಈ ತೀರ್ಪು ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಾದ ರೇವತಿ ಮೋಹಿತೆ ಡೆರೆ ಮತ್ತು ಗೌರಿ ಗೋಡ್ಸೆ ಅವರ ವಿಭಾಗೀಯ ಪೀಠವು ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿನ ಗಂಭೀರ ಲೋಪಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿ ಆದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಪ್ರಮುಖ ಸಾಕ್ಷಿಗಳು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವಲ್ಲ, ಗುರುತಿನ ಮೆರವಣಿಗೆಗಳು ಪ್ರಶ್ನಾರ್ಹವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಹಿಂಸೆಯ ಮೂಲಕ ತಪ್ಪೊಪ್ಪಿಗೆಯ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಗಮನಸೆಳೆದಿದೆ.
“ಗುರುತಿನ ಪರೇಡ್‌ಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರತಿವಾದಿಗಳು ಗಂಭೀರ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿದ್ದರು. ಅನೇಕ ಸಾಕ್ಷಿಗಳು ಅಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ, ಕೆಲವರು ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಮೌನವಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಆರೋಪಿಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದರು. ಇದು ಅಸಹಜವಾಗಿದೆ” ಎಂದು ಪೀಠ ಹೇಳಿದೆ. ಘಾಟ್‌ಕೋಪರ್ ಸ್ಫೋಟ ಪ್ರಕರಣ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷ್ಯ ನುಡಿದಿದ್ದ ಒಬ್ಬ ಸಾಕ್ಷಿಯ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ‘ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವಲ್ಲ’ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದೆ.
ವಿಚಾರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸಾಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸದಂತಹ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನದ ಲೋಪಗಳನ್ನು ಸಹ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ, “ಆರ್‌ಡಿಎಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಸ್ಫೋಟಕ ವಸ್ತುಗಳಂತಹ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಸಾಕ್ಷ್ಯವು ವಿಧಿವಿಜ್ಞಾನ ವಿಜ್ಞಾನ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವನ್ನು ತಲುಪುವವರೆಗೆ ಅದು ಪವಿತ್ರವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಪೀಠ ಹೇಳಿದೆ.
ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್ ತನ್ನ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು “ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿಫಲವಾಗಿದೆ” ಎಂದು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಮಾನಿಸಿತು. “ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್ ತನ್ನ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಎಂದು ಹೇಳುವುದು ಕಷ್ಟ” ಎಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದ ಪೀಠವು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಘಟಿತ ಅಪರಾಧ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕಾಯ್ದೆ (ಎಂಸಿಒಸಿಎ) ವಿಶೇಷ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2015 ರಲ್ಲಿ ಐದು ಜನರಿಗೆ ಮರಣದಂಡನೆ ಮತ್ತು ಏಳು ಜನರಿಗೆ ಜೀವಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಿದ್ದ ತೀರ್ಪನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು.
ಮೂಲತಃ ಶಿಕ್ಷೆಗೊಳಗಾದ 12 ಜನರಲ್ಲಿ, ಕಮಲ್ ಅನ್ಸಾರಿ 2021 ರಲ್ಲಿ ಕೋವಿಡ್-19 ರಿಂದ ನಿಧನರಾದರು. 19 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಉಳಿದ 11 ಜನರು ಈಗ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಲಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲವು ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ವಕೀಲ ಯುಗ್ ಮೋಹಿತ್ ಚೌಧರಿ, “ಈ ತೀರ್ಪು ತಪ್ಪಾಗಿ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವರಿಗೆ ಭರವಸೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿರುತ್ತದೆ” ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಪಬ್ಲಿಕ್ ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಟರ್ ರಾಜಾ ಠಾಕರೆ, ಈ ತೀರ್ಪು ಭವಿಷ್ಯದ ವಿಚಾರಣೆಗಳಿಗೆ “ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಬೆಳಕು”ಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. 2006ರ ಮುಂಬೈ ರೈಲು ಸ್ಫೋಟಗಳು ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಮಾರಕ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ದಾಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.
