ಹೊಸನಗರ: ಮಲೆನಾಡಿನ ಮಳೆಗಾಲವು ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕೆ ಹೊಸ ಆಯಾಮವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಅದರಲ್ಲೂ ಜಲಪಾತಗಳು ಪ್ರಕೃತಿ ಪ್ರಿಯರ ಕಣ್ಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸುಂದರ ತಾಣವೂ ಸುಲಭವಾಗಿ ತಲುಪಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ, ಹೊಸನಗರ ತಾಲೂಕಿನ ಮೂಕಾಂಬಿಕಾ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಚಕ್ರಾ ಜಲಾಶಯದ ಸಮೀಪವಿರುವ ಅಪೂರ್ವ ಚಕ್ರಾ ಜಲಪಾತವೂ ಇಂತಹ ರಮಣೀಯ ಆದರೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇದರ ಅಕ್ರಮ ಪ್ರವೇಶ ನಿಷಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ.
ಚಕ್ರಾ ಜಲಪಾತದ ಭವ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಅಡಚಣೆಗಳು: ಚಕ್ರಾ ಜಲಾಶಯದಿಂದ ಸುಮಾರು 3 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿ, ದಟ್ಟ ಸಸ್ಯಕಾಶಿಯ ನಡುವೆ ಮುತ್ತಿನ ಹಾರವನ್ನು ಸುರಿದಂತೆ ಭಾಸವಾಗುವ ಚಕ್ರಾ ಜಲಪಾತವು ಸುಮಾರು 200 ಅಡಿ ಎತ್ತರದಿಂದ ಮೂರು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಧುಮ್ಮಿಕ್ಕುತ್ತದೆ. ಅಂತಿಮ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 100 ಅಡಿ ಆಳಕ್ಕೆ ಧರೆಗೆ ಬೀಳುವ ಈ ಜಲಧಾರೆ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಹಬ್ಬದಂತಿರುತ್ತದೆ. ಡ್ರೋನ್ ಮೂಲಕ ವೀಕ್ಷಿಸಿದಾಗ, ಹಸಿರು ಕಾನನದ ನಡುವೆ ಹಾಲಿನ ನದಿಯಂತೆ ಹರಿಯುವ ಬಿಳಿ ಜಲಧಾರೆ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಅಪ್ರತಿಮ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಕಣ್ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಷ್ಟು ಸುಲಭವಲ್ಲ. ಚಕ್ರಾ ಜಲಾಶಯಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ಮತ್ತೂರು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಎದುರು ಭಾಗದಿಂದ ಸುಮಾರು 3 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಹಾದು ಹೋದರೆ ಜಲಪಾತವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು. ಇದರಲ್ಲಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ದೂರ ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯ ನಿರ್ವಹಣಾ ರಸ್ತೆಯಿದ್ದು, ನಂತರದ ಮಾರ್ಗವು ದುರ್ಗಮವಾಗಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯರೂ ಸಹ ದಾರಿ ತಪ್ಪಿ ಪರದಾಡಿದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಿವೆ. ಅಭಯಾರಣ್ಯದೊಳಗೆ ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದು ಶಿಕ್ಷಾರ್ಹ ಅಪರಾಧವಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರವೇಶ ನಿಷೇಧದ ಫಲಕಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಅಪಾಯಗಳ ಆಗರ ಚಕ್ರಾ ಜಲಪಾತ ಪ್ರದೇಶ: ಚಕ್ರಾ ಜಲಪಾತವನ್ನು ನೋಡಲೇಬೇಕೆಂಬ ಅತಿಯಾದ ಹಂಬಲವು ಪ್ರಾಣಕ್ಕೇ ಕುತ್ತು ತರಬಹುದು. ಮೂಕಾಂಬಿಕಾ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಚಿರತೆ, ಕಾಳಿಂಗ ಸರ್ಪ, ನಾಗರಹಾವು, ಕಾಡುಕೋಣಗಳಂತಹ ಅಪಾಯಕಾರಿ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳ ಆವಾಸಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ. ದಟ್ಟಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ದಾರಿ ತಪ್ಪುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ಅಧಿಕ. ಒಂದು ವೇಳೆ ತೊಂದರೆಗೆ ಸಿಲುಕಿದರೆ ಯಾವುದೇ ರಕ್ಷಣಾ ಮಾರ್ಗವಿಲ್ಲ. ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಮಳೆಯಾಗುವ ಪ್ರದೇಶವಾದ್ದರಿಂದ ಹಠಾತ್ ಪ್ರವಾಹದ ಅಪಾಯವೂ ಇದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಅರಶಿನಗುಂಡಿ ಜಲಪಾತದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ದುರಂತವು ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣ ಮುಂದಿದೆ. ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯು ಅಕ್ರಮ ಪ್ರವೇಶದಿಂದಾಗುವ ಸಂಭಾವ್ಯ ಅನಾಹುತಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯ ಬಿಗಿ ಕ್ರಮಗಳು: ಕಳೆದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಚಕ್ರಾ ಜಲಪಾತವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಅನೇಕ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದು, ಕೆಲವು ಯೂಟ್ಯೂಬರ್‌ಗಳು ಇಲ್ಲಿನ ವೀಡಿಯೊಗಳನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಅಪ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಇದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ವನ್ಯಜೀವಿ ಇಲಾಖೆಯು ಎಚ್ಚೆತ್ತುಕೊಂಡಿದ್ದು, ಅಂತಹ ವೀಡಿಯೊಗಳನ್ನು ಡಿಲೀಟ್ ಮಾಡಿಸಿ, ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟವರಿಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದೆ. ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅನಾಹುತ ಸಂಭವಿಸಿದರೆ, ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಯಾವ ಮಾಹಿತಿ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಬಂದಿದ್ದಾರೋ, ಆ ಮಾಹಿತಿ ಒದಗಿಸಿದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣದ ಖಾತೆಗಳ ವಿರುದ್ಧವೂ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಇಲಾಖೆ ಎಚ್ಚರಿಸಿದೆ. ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಅನಧಿಕೃತ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ತಡೆಯಲು, ಚಕ್ರಾ ಜಲಪಾತಕ್ಕೆ ತೆರಳುವ 2 ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ‘ಪ್ರವೇಶ ನಿಷಿದ್ಧ’ ಎಂಬ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ಫಲಕಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ವನ್ಯಜೀವಿ ಇಲಾಖೆಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಿ ಕಟ್ಟೆಚ್ಚರ ವಹಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಸಿದ್ದಾಪುರ ವಲಯ ಅರಣ್ಯಾಧಿಕಾರಿ, ವನ್ಯಜೀವಿ ವಲಯದ ಜಿ.ವಿ. ನಾಯ್ಕ್ ಅವರು ಮಾತನಾಡಿ, “ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನಾಧರಿಸಿ ಅನೇಕ ಜನರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ವಿವರಗಳೂ ಇಲಾಖೆಗೆ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ಜಲಪಾತ ನೋಡಲು ಬಂದು ಅವಘಡಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾದರೆ ಯಾರು ಹೊಣೆ? ಇದು ಅಪಾಯಕಾರಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿರುವ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಈಗಾಗಲೇ ಪ್ರವೇಶ ನಿಷೇಧ ಫಲಕಗಳು ಮತ್ತು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ನಿಯೋಜನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೀರಿ ಒಳಪ್ರವೇಶಿಸುವವರ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದ ಜಾಲತಾಣದ ಕ್ರಿಯೇಟರ್ಸ್ ಮೇಲೆ ನಿರ್ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯವಾಗಿ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು” ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದರು.
ಪರಿಸರ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ ಬೇಡಿಕೆ: ಈ ಎಲ್ಲಾ ನಿರ್ಬಂಧಗಳ ನಡುವೆಯೂ, ಚಕ್ರಾ ಜಲಪಾತವನ್ನು ಪರಿಸರ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ (Eco-tourism) ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ಸ್ಥಳೀಯರ ಒತ್ತಾಯ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ನಗರ ನಿತಿನ್ ಎಂಬ ಸ್ಥಳೀಯರ ಪ್ರಕಾರ, “ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ನಡುವೆ ಇರುವ ಇರುಪು ಜಲಪಾತ (ಕೊಡಗು, ಬ್ರಹ್ಮಗಿರಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ), ಹಿಡ್ಲುಮನೆ ಜಲಪಾತ (ಕೊಡಚಾದ್ರಿ, ಮೂಕಾಂಬಿಕಾ ಅಭಯಾರಣ್ಯ), ಹೆಬ್ಬೆ ಜಲಪಾತ (ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು, ಭದ್ರಾ ಅಭಯಾರಣ್ಯ), ಹನುಮನಗುಂಡಿ ಜಲಪಾತ (ಕುದುರೆಮುಖ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ), ದಬ್ಬೆ ಜಲಪಾತ (ಶರಾವತಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ) ಸೇರಿದಂತೆ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಜಲಪಾತಗಳನ್ನು ಇಕೋ ಟೂರಿಸಂ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದೇ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಚಕ್ರಾ ಜಲಪಾತವನ್ನೂ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಬೇಕು.”
ಹೊಸನಗರ ತಾಲೂಕಿನ ನಗರ ಹೋಬಳಿಯು ಬಹುಪಾಲು ಮುಳುಗಡೆ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಅಭಯಾರಣ್ಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಇತರ ಯಾವುದೇ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಗಳು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯ. ಹಾಗಾಗಿ, ಚಕ್ರಾ ಜಲಪಾತ, ಚಕ್ರಾ ಸಾವೇಹಕ್ಲು ಡ್ಯಾಂ, ಬಿದನೂರು ಕೋಟೆ, ಹುಲಿಕಲ್ ಫಾಲ್ಸ್, ಮಾಣಿ, ವಾರಾಹಿ, ದೇವಗಂಗೆ ಕೊಳ, ಯಡೂರು ತಲಾಸಿ ಅಬ್ಬಿ ಫಾಲ್ಸ್, ಕವಲೇದುರ್ಗ, ಕೊಡಚಾದ್ರಿ, ಬಾರೇಕಲ್ ಬತೇರಿ ಮುಂತಾದ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ‘ಟೂರಿಸ್ಟ್ ಹಬ್’ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಬಹುದು. ಇದು ಪ್ರದೇಶದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ವರದಾನವಾಗುವುದಲ್ಲದೆ, ವನ್ಯಜೀವಿ ಇಲಾಖೆಗೂ ಆದಾಯವನ್ನು ತರುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಕೊಡಚಾದ್ರಿ ಹಿಡ್ಲುಮನೆ ಫಾಲ್ಸ್ ಯಶಸ್ಸೇ ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆ ಎಂದು ಅವರು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು.
ಮುಕ್ತಾಯ: ಒಟ್ಟಾರೆ, ಚಕ್ರಾ ಜಲಪಾತದ ಸೌಂದರ್ಯ ಮನಮೋಹಕವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅದರ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಆಸ್ವಾದಿಸುವ ಜೊತೆಗೆ, ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಂತ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯ. ಇಕೋ ಟೂರಿಸಂ ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಬೇಕೆಂಬ ಬೇಡಿಕೆಯು ಸಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗಿದ್ದು, ಇಲಾಖೆಯು ಈ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತಿಸಬೇಕಿದೆ.
